بانک‌ها و نهادهای مالی قابل استفاده با این پاسپورت

پاسخ کامل و کاربردی — بانک‌ها و نهادهای مالی که با پاسپورت سائوتومه و پرینسیپ (STP) معمولاً قابل استفاده‌اند، نکات عملی، ریسک‌ها و چک‌لیست افتتاح حساب برای ایرانیان

خلاصه سریع

• پاسپورت STP به‌عنوان سند هویتی برای افتتاح حساب بین‌المللی پذیرفته می‌شود اما هر بانک دارای سیاست‌ داخلی KYC/AML است و ممکن است به‌خاطر سابقه حسابداری مشتری ایرانی یا منشا وجوه، بررسی‌های اضافی یا رد درخواست رخ دهد.
• بهترین مسیرها: بانک‌های منطقه‌ای در آفریقا و کشورهای CPLP (پرتغال، برزیل، آنگولا، موزامبیک)، بانک‌های بانکداری بین‌المللی در اروپا (پرتغال به‌عنوان دروازه CPLP)، بانک‌های دیجیتال بین‌المللی و خدمات مالی فراملی (موسسات پرداخت، e-money)، و بانک‌های حوزه کشورهای حاشیه خلیج و امارات (در صورت داشتن اقامت یا ساختار شرکت) — هرکدام مزایا و محدودیت‌های خاص دارند.
• برای ایرانیان: استفاده از ساختارهای شرکتی (شرکت ثبت‌شده در STP یا در یک حوزه قضایی ثالث)، آماده‌سازی مدارک منشا وجوه، ارائه NIF/تعداد شناسه محلی در STP یا کشور میزبان و کار با بانک یا مشاور محلی توصیه می‌شود.

۱) انواع نهادهای مالی که می‌توانی با پاسپورت STP استفاده کنی

• بانک‌های تجاری محلی در سائوتومه و پرینسیپ: معمولاً برای ساکنان و دارندگان NIF محلی خدمات پایه ارائه می‌دهند (حساب جاری، سپرده، انتقال SWIFT). حجم خدمات بین‌المللی ممکن است محدود باشد.
• بانک‌های منطقه‌ای/قاره‌ای در آفریقا و CPLP: بانک‌هایی در پرتغال، آنگولا، موزامبیک، برزیل که به شهروندان CPLP و خارجی خدمات می‌دهند (افتتاح، کارت بانکی، وام محدود).
• بانک‌های اروپایی با تمرکز بر بانکداری بین‌المللی: بانک‌های کوچک یا شعب در پرتغال و کشورهای همکار که خدمات بانکی بین‌المللی، حساب چندارزی، و بانکداری خصوصی به مشتریان خارجی ارائه می‌دهند.
• بانک‌های دیجیتال و neobanks: Wise, Revolut, N26 (محدودیت‌ها بسته به شهروندی/اقامت)، Bunq، Payoneer — برای دریافت/ارسال بین‌المللی پول و کارت‌های چندارزی مفیدند. برخی خدمات برای مشتریان از کشورهای خاص یا با تایید اقامت محدود است.
• مؤسسات پرداخت و e-money: TransferWise (Wise), Payoneer, Skrill, Revolut (در قالب e-money)، که افتتاح حساب و دریافت پول بین‌المللی را ساده‌تر می‌کنند.
• بانکداری خصوصی و بانک‌های سوئیسی/لیختن‌اشتاین/لاتویایی: دسترسی معمولاً نیازمند حداقل دارایی بالا، بررسی دقیق AML و اثبات منشا وجوه است. پاسپورت STP می‌تواند هویت کافی باشد اما بسیاری از بانک‌های بزرگ سوئیسی در عمل از مشتریان ایرانی پرخطر پرهیز می‌کنند مگر ساختار کاملاً شفاف و واسطه‌های اروپایی وجود داشته باشد.
• خدمات تراست و شرکت‌هایfiduciary: برای حفاظت از دارایی و ساختاردهی مالکیت اموال، مخصوصاً زمانی که با قوانین بانکی بین‌المللی سازگار باشند.
• حساب شرکت در حوزه‌های Offshore قابل اتصال: ثبت شرکت در STP یا در حوزه‌های دیگر و افتتاح حساب شرکتی در بانک‌های پذیرنده شرکت‌های خارجی (بسته به سیاست بانک).

۲) مثال‌های عملی از بانک‌ها و مراکز مالی (بر حسب دسته)

• درون STP (محلی):
  • Banco Internacional de São Tomé e Príncipe (BISTP) — بانک محلی اصلی؛ خدمات پایه و نقل و انتقالات بین‌المللی محدود.
  • Outros bancos regionais/local — احتمال وجود بانک‌های محلی کوچک؛ سطح خدمات بین‌المللی کمتر.
• در CPLP / پرتغال (دروازه اروپایی برای دارندگان STP):
  • بانک‌های پرتغال: Millennium BCP، Banco Santander Totta، Caixa Geral de Depósitos — برای دارندگان اقامت یا مدارک معتبر اروپایی مناسب‌تر؛ برخی خدمات به شهروندان غیرمقیم هم ارائه می‌دهند.
  • مؤسسات مالی پرتغالی کوچک‌تر و بانکداری بین‌المللی محلی که به دارندگان پاسپورت CPLP کمک می‌کنند.
• بانک‌های منطقه‌ای آفریقایی و آنگولا/موزامبیک:
  • Banco de Poupança e Crédito (BPC) در برخی کشورها، بانک‌های تجاری محلی در آنگولا/موزامبیک که به سرمایه‌گذاران خارجی خدمات می‌دهند.
• بانک‌های دیجیتال و خدمات نیوبانک (برای انتقال بین‌المللی ساده):
  • Wise — امکان دریافت حساب‌های محلی در EUR/GBP/USD و کارت دبیت؛ برای افتتاح حساب معمولاً پاسپورت کافی است.
  • Payoneer — حساب دریافت بین‌المللی برای فریلنسرها و شرکت‌ها.
  • Revolut — در برخی کشورها مستلزم اقامت/شهروندی اتحادیه اروپا؛ در نسخه بین‌المللی ممکن است محدودیت‌هایی برای ایرانیان وجود داشته باشد.
  • N26 — نیاز به اقامت اتحادیه اروپا، برای دارندگان صرف پاسپورت STP کافی نیست مگر اقامت اروپایی.
• بانک‌های خصوصی و بین‌المللی:
  • مؤسسات بانکداری خصوصی در پرتغال/سوئیس/لیچن‌اشتاین — نیازمند اثبات سرمایه و منشا قانونی سرمایه؛ دسترسی برای مشتریان ایرانی دشوارتر است اما پاسپورت STP بهبود هویت می‌دهد.

۳) معیارهای انتخاب بانک و نکات KYC/AML

• پذیرش ملیت STP: بعضی بانک‌ها سیاست‌ منع یا محدودیت برای شهروندان برخی کشورها دارند؛ پاسپورت STP معمولاً بهتر از پاسپورت ایرانی عمل می‌کند اما بانک همچنان منشا وجوه و ارتباطات ایران را بررسی خواهد کرد.
• مدارک منشا وجوه (Proof of Funds) و سابقه تراکنش: قرارداد فروش، صورت‌حساب بانکی، قراردادهای تجاری، اظهارنامه مالیاتی.
• اثبات هویت و آدرس (Utility bill، قرارداد اجاره، مدرک اقامت/برگه مهاجرتی).
• بررسی ریسک مشتری (CDD/EDD): برای مشتریان با تراکنش‌های بالا یا روابط با ایران، احتمال درخواست مدارک اضافه و EDD (Enhanced Due Diligence) بالاست.
• محدودیت تراکنش‌ها و مسدودسازی مرتبط با ایران: حتی با پاسپورت STP، برخی تراکنش‌های به/از ایران ممکن است مسدود یا با تأخیر شود.
• هزینه‌ها و سرعت: هزینه افتتاح، حداقل سپرده، کارمزد سالیانه، نرخ تبدیل ارز و هزینه SWIFT.

۴) راهکارهای ساختاردهی برای دستیابی به خدمات بانکی

• ساختار شرکتی محلی یا حوزه ثالث: ثبت شرکت در STP یا حوزه اروپایی (پرتغال، لتونی، استونی) و افتتاح حساب شرکتی؛ البته بانک‌ها بررسی مالک نهایی (UBO) و منشا پول را انجام می‌دهند.
• استفاده از بانک‌های دیجیتال برای عملیات روزمره بین‌المللی و انتقال به حساب بانکی محلی برای مقادیر بزرگ‌تر.
• تقسیم عملکردها: حساب دریافت (Payoneer/Wise) برای درآمدهای بین‌المللی، حساب بانکی محلی/شرکتی برای سرمایه‌گذاری و تراکنش‌های بزرگ.
• کار با مشاوران محلی و بانکدار رابط (introducing bank manager) — در برخی بانک‌ها داشتن توصیه‌نامه از بانک معتبر دیگر (introducing bank letter) می‌تواند کمک کند.
• حساب‌های بانکی در پرتغال به‌عنوان پل اروپا: اگر پاسپورت STP عضویت CPLP را تسهیل کند، سپس مسیر به پرتغال و افتتاح حساب در آنجا بازتر می‌شود.

5. ریسک‌ها و محدودیت‌های ویژه برای ایرانیان

• سیاست‌های بانکی بین‌المللی: بانک‌ها بابت روابط با ایران ریسک‌گریزند؛ حتی با پاسپورت STP ممکن است حساب بسته شود یا محدودیت دریافت/ارسال به ایران اعمال شود.
• تحریم‌ها و فهرست‌های ریسک: برخی بانک‌ها از پذیرش مشتریان با اثر اقتصادی از ایران خودداری می‌کنند؛ انتقال وجوه از ایران ممکن است به شدت کنترل شود.
• اثبات شفاف منشا وجوه ضروری است؛ عدم شفافیت باعث رد درخواست و گزارش به نهادهای نظارتی می‌شود.

6. چک‌لیست عملی برای افتتاح حساب با پاسپورت STP (فردی و شرکتی)

مدارک هویتی:

• گذرنامه STP (اصل + کپی).
• گذرنامه ایرانی (در صورت وجود و ارتباط با منشا وجوه).
• کارت ملی/شناسنامه (در صورت درخواست).

اثبات آدرس:

• قبض آب/برق/گاز یا قرارداد اجاره اخیر (ترجیحاً به نام متقاضی).
• گواهی اقامت محلی یا نامه از کارفرما.

اثبات منشا وجوه:

• صورت‌حساب بانکی ۶-۱۲ ماهه.
• قرارداد فروش ملک/سند انتقال.
• اظهارنامه مالیاتی یا نامه حسابدار/شرکت.

اسناد تکمیلی برای شرکت:

• مدارک شرکت (Articles of Association)، لیست سهامداران/UBO، پروفایل مدیریتی، مجوز فعالیت.

مالی/مالیات:

• شماره شناسایی مالیاتی محلی (NIF یا معادل).
• فرم‌های FATCA/CRS در صورت نیاز.

دیگر مدارک:

• توصیه‌نامه بانکی (Reference letter) از بانکی در کشور ثالث.
• مدرک اشتغال/درآمد (قرارداد یا حقوق).
• پرداخت هزینه‌های مربوطه.

7. توصیه‌های عملی و مسیر پیشنهادی برای ایرانیان دارنده پاسپورت STP

• مرحله ۱: مشخص کن هدف بانکی چیست (دریافت درآمد فریلنس، مدیریت سرمایه، دریافت وجوه تجاری، بانکداری خصوصی).
• مرحله ۲: آماده‌سازی کامل مدارک منشا وجوه و تاریخچه بانکی؛ بدون این مدارک شانس افتتاح حساب کم می‌شود.
• مرحله ۳: اول به بانک‌های دیجیتال و سرویس‌های e-money مراجعه کن برای عملیات روزمره و دریافت IBAN محلی؛ سپس برای حساب‌های بزرگ‌تر یا بانکی سنتی به پرتغال یا بانک محلی STP مراجعه کن.
• مرحله ۴: در صورت نیاز به بانکداری خصوصی یا خدمات پیشرفته، از طریق شرکت‌های معرفی‌کننده یا بانکداری خصوصی در پرتغال/سوئیس با مدارک کامل و حداقل سرمایه اقدام کن.
• مرحله ۵: استفاده از ساختار شرکتی (در STP یا حوزه ثالث) در کنار مشاور حقوقی و مالیاتی برای بهبود احتمال پذیرش و کاهش ریسک بسته شدن حساب.

8. گزینه‌های جایگزین به‌جای حساب بانکی سنتی

• کارت‌های پرداخت جهانی و حساب‌های e-money (Wise, Payoneer).
• کیف‌پول‌های رمزنگاری (با احتیاط زیاد و رعایت قوانین محلی).
• شرکت‌های تراکنش بین‌المللی و واسطه‌های پرداخت که با مشتریان ایرانی کار می‌کنند (همان‌گونه که قوانین محلی اجازه می‌دهد).

خاتمه و پیشنهاد اجرایی

• پاسپورت STP در عمل ابزار مفیدی برای بازکردن درهای بانکی بین‌المللی است اما تضمینی نیست؛ مهم‌تر از گذرنامه، شفافیت منشا وجوه و نحوه ساختاردهی مالکیت است.
• می‌توانم برایت یک بسته آماده شامل:
  1. فهرست هدفمند بانک‌ها و خدمات (پرتغال، CPLP، بانک‌های دیجیتال) با لینک‌ها و شرایط عمومی؛
  2. قالب ایمیل/درخواست برای بانک به زبان انگلیسی و پرتغالی؛
  3. چک‌لیست مدارک قابل چاپ؛
  4. پیشنهاد ساختار شرکتی ساده (نمونه مدارک) برای افتتاح حساب شرکتی.